Xuất khẩu vào Liên minh châu Âu không thể tránh qua Cơ Chế Điều Chỉnh Biên Giới Carbon (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM)

Vào giữa tháng 5 năm 2023, Ủy ban Châu Âu ban hành quy định về việc thiết lập Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM) trong Liên minh Châu Âu (EU), yêu cầu các doanh nghiệp phải thích nghi để không mất lợi thế cạnh tranh của mình.

Tập trung vào hàng hóa có nguy cơ rò rỉ carbon cao

Theo Văn phòng Thương mại Việt Nam tại Bỉ và EU, CBAM sẽ bắt đầu áp dụng trong giai đoạn chuyển giao vào ngày 1 tháng 10 năm 2023, kỳ báo cáo đầu tiên cho nhà nhập khẩu kết thúc vào ngày 31 tháng 1 năm 2024. Bộ quy tắc và yêu cầu về báo cáo khí thải theo CBAM sẽ được quy định cụ thể trong hành động thực thi và sẽ được Ủy ban thông qua sau khi tham khảo ý kiến từ Hội đồng CBAM, bao gồm các chuyên gia đến từ các quốc gia thành viên EU.

Trong giai đoạn đầu, CBAM sẽ tập trung vào các mặt hàng có nguy cơ rò rỉ carbon cao nhất, gồm xi măng, sắt thép, nhôm, phân bón, hydro và điện.

Theo Văn phòng Thương mại Việt Nam tại Bỉ và EU, theo quy định có hiệu lực từ ngày 16 tháng 5 năm 2023, CBAM sẽ bắt đầu áp dụng trong giai đoạn chuyển giao từ ngày 1 tháng 10 năm 2023. Để tạo điều kiện triển khai suôn sẻ, các nhà nhập khẩu của EU sẽ không phải điều chỉnh tài chính trong thời gian này.

Tuy nhiên, khi triển khai đầy đủ vào năm 2026, CBAM sẽ hoạt động như sau: nhà nhập khẩu hàng hóa nằm trong phạm vi CBAM tại EU sẽ phải mua chứng chỉ CBAM. Nhà nhập khẩu EU phải khai báo trước ngày 31 tháng 5 hàng năm số lượng hàng hóa và khí thải liên quan đến hàng hóa đã nhập khẩu vào EU trong năm trước. Đồng thời, nhà nhập khẩu nộp số lượng chứng chỉ CBAM tương ứng với lượng khí thải nhà kính chứa trong sản phẩm.

“Theo thông tin đã được xác minh từ các nhà sản xuất bên thứ ba, nếu các nhà nhập khẩu EU có thể chứng minh rằng đã trả giá carbon trong quá trình sản xuất hàng hóa nhập khẩu, số tiền đó có thể được khấu trừ từ hóa đơn cuối cùng của họ,” Văn phòng Thương mại Việt Nam tại Bỉ và EU cho biết.

Phạm Châu Giang, chuyên gia cấp cao của Quỹ VinaCapital, cho biết theo lộ trình hiện tại, trong giai đoạn 2027-2028, các doanh nghiệp phải đưa ra các biện pháp cải tiến để giảm lượng khí thải carbon, nếu không sẽ phải đối mặt với thuế và phí nhất định. Đặc biệt, các ngành công nghiệp đầu tiên sẽ phải trả thuế carbon nếu không thể đưa ra giải pháp giảm lượng khí thải carbon. Tiếp theo, các quốc gia xuất khẩu khác lần lượt sẽ áp đặt thuế carbon nếu các doanh nghiệp không chủ động chuyển đổi.

Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng

Nguyễn Cảnh Cường, Bộ trưởng Thương mại, Văn phòng Thương mại Việt Nam tại Vương quốc Anh cho biết Liên minh Châu Âu đã ban hành CBAM mới. Vương quốc Anh cũng đang tiến hành tham vấn về một cơ chế tương tự từ ngày 30 tháng 3 đến ngày 22 tháng 6 năm 2023.

CBAM sẽ thay thế Cơ chế Thị trường Khí thải EU trong giai đoạn 2026 – 2035. CBAM là một công cụ chính sách mới của EU cho phép thuế bổ sung đối với các mặt hàng nhập khẩu trong các ngành công nghiệp cao lượng khí thải, bao gồm sản xuất sắt, thép, nhôm, phân bón, xi măng, điện và hydro. Thuế carbon bổ sung này được tính dựa trên lượng khí thải của sản phẩm trong quá trình sản xuất.

Trong giai đoạn chuyển giao, nhà nhập khẩu được yêu cầu báo cáo về khí thải nhà kính của sản phẩm nhập khẩu nhưng chưa phải trả thuế. Sau khi CBAM có hiệu lực, nhà nhập khẩu phải khai báo mức độ khí thải của sản phẩm nhập khẩu từ năm trước cho các cơ quan Anh tính thuế.

CBAM nhằm ngăn ngừa việc dịch chuyển khí CO2, hoặc rò rỉ khí CO2 qua biên giới và khuyến khích các ngành công nghiệp toàn cầu đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch có lượng khí CO2 cao sang sử dụng năng lượng sạch với lượng khí thải thấp, như năng lượng gió và năng lượng mặt trời.

Ngoài ra, CBAM cũng nhằm mục tiêu tăng doanh thu từ thuế carbon để chi tiêu cho các dự án môi trường và bảo vệ một số ngành công nghiệp nội địa (sản xuất sắt, thép, nhôm, phân bón, xi măng, điện và hydro) trước áp lực cạnh tranh từ hàng nhập khẩu giá rẻ hơn.

Source: https://wtocenter.vn/su-kien/22121-exports-to-the-eu-cannot-bypass-the-carbon-border-adjustment-mechanism-cbam